شعر در ایران به‌گونه‌ای شگفت‌انگیز نقشی اساسی در ماندگاری وطن و هویت ایرانی ایفا کرده است

علی ربیعی در آیین بزرگداشت استاد علی نظمی تبریزی، شاعر و پژوهشگر برجسته‌ی معاصر، در تالار خاقانی خانه فرهنگ تبریز، با طرح این پرسش که «چرا ما به شعر نیاز داریم»، اظهار کرد: نگاهی به تاریخ گذشته ایران و جوامع پیشرفته نشان می‌دهد که شعر در ایران به‌گونه‌ای شگفت‌انگیز نقشی اساسی در ماندگاری وطن و هویت ایرانی ایفا کرده است.

وی افزود: بزرگان، شاعران و ادبای بسیاری در این خاک زیسته‌اند و ایران بدون این چهره‌های درخشان، دچار از جاکندگی فرهنگی می‌شود. در فرهنگ ما حتی تاریخ را می‌توان در شعر جست‌وجو کرد.

وی با تأکید بر اینکه شاعران و نویسندگان در تقویت فرهنگ مقاومت نقش مؤثری داشته‌اند، گفت: در شعرهای عاشقانه شاعران هر دوره، می‌توان شخصیت، روحیه و شرایط تاریخی همان دوران را بازشناخت؛ چرا که شعر همواره بازتابی از زمانه خویش بوده است.

ربیعی با اشاره به ضرورت توجه به زیباشناسی اسلامی و ایرانی تأکید کرد: ما امروز بیش از هر زمان دیگری به معرفت زیباشناختی بر پایه فرهنگ ملی و دینی نیاز داریم، زیرا زبان عادی توان بیان عشق، ایمان و معرفت را ندارد و این شعر است که چنین کارکردی دارد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: شاعران در همه دوران‌ها با شور و رنج زیسته و با سرودن اشعار خود، از درد و رنج مردم کاسته و روح جامعه را زنده نگاه داشته‌اند.

در ادامه مراسم، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی، استاد نظمی را چهره‌ای دانست که دغدغه‌های معنوی و تأملات اخلاقی را در زبانی متین، سالم و به‌دور از شعار بازتاب می‌داد؛ زبانی که به‌جای اغراق، به نجابتِ بیان نزدیک است.

شعر عامل ماندگاری ایران و تقویت فرهنگ مقاومت است

نعمت‌الله پایان برگزاری این آیین را فرصتی مغتنم برای درنگ در اندیشه و زبان یکی از چهره‌های ماندگار شعر معاصر دانست و گفت: شادروان استاد نظمی تبریزی شاعری است که زیستِ او امتداد سنت سترگ ادب فارسی و آذری، و آثارش نمودار پیوند عمیق معنا و تعهد فرهنگی است.

وی با اشاره به زندگی و سیر ادبی استاد افزود: نظمی تبریزی، زاده‌ی مهرماه ۱۳۰۶ در تبریز، در بستری بالید که در آن تاریخ، سیاست و فرهنگ به‌هم آمیخته بود. فرزند حسین‌پاشا، از مبارزان مشروطه، بودن برای او فقط یک نسبت خانوادگی نبود، بلکه افق مسئولیتی تاریخی بود که در شعر، پژوهش و کنش ادبی‌اش جلوه یافت.

وی در ادامه، مسیر شکوفایی ادبی استاد را از نوجوانی یادآور شد و گفت: ورود استاد نظمی به وادی شعر از شانزده‌سالگی و شاگردی بزرگان ادب چون ملک‌الشعرای بهار و ادیب طوسی، از او شاعری ساخت که بر سنت کلاسیک تکیه داشت و در عین حال، درک عمیقی از دقایق معنا و تاریخ شعر فارسی به نمایش گذاشت.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان با بررسی آثار استاد اظهار کرد: در آثارش، جدایی میان شعر و پژوهش دیده نمی‌شود. کتاب‌هایی مانند دویست سخنور و گلشن معانی، نشان از نگاه تاریخ‌نگارانه، تحلیلی و بلاغی او دارد؛ آثاری که تسلط کامل شاعر بر زبان و سنت را نمایان می‌سازد.

وی همچنین از دیوان‌ها و مجموعه‌های شعری استاد یاد کرد و گفت: آثاری چون دیوان اشعار نظمی تبریزی، فروغ عمر و فریادهای عاشقانه نشان می‌دهد که شاعر ضمن وفاداری به سنت غزل، دغدغه‌های اخلاقی و معنوی را در بیانی نجیب و به‌دور از شعار انعکاس می‌داد.

پایان همچنین به رابطه‌ی دیرینه‌ی استاد با سید محمدحسین شهریار اشاره کرد و افزود: رفت‌وآمد سه‌ دهه‌ای میان استاد نظمی و استاد شهریار بر پایه‌ی دوستی و هم‌افقی فرهنگی بود. اینکه پیکر استاد شهریار به دست استاد نظمی در مقبرةالشعرا به خاک سپرده شد، نشان از اعتماد متقابل و جایگاه رفیع فرهنگی او است. استاد نظمی از چهره‌های تأثیرگذار در حفظ سنت نقد و گفت‌وگوی ادبی بود و سال‌ها ریاست انجمن ادبی «بزم سخن» تبریز را بر عهده داشت.

وی در پایان خاطرنشان کرد: انتخاب استاد نظمی تبریزی به عنوان پیشکسوت شعر و ادب ایران‌زمین از سوی شورای ارزشیابی هنرمندان کشور، تأییدی بر جایگاه علمی و ادبی اوست. همچنین ساخت تندیس وی در زمان حیاتش در تبریز، نمادی ماندگار از پیوند شاعر با فرهنگ این شهر کهن بود.

استاد علی نظمی تبریزی، شاعر، پژوهشگر و ادب‌دوست بزرگ، در ۲۵ آذرماه ۱۴۰۲ در نودوشش‌سالگی چشم از جهان فروبست. آیین بزرگداشت او در تبریز، یاد و راه شاعری را زنده کرد که زبان را آیینه‌ی اخلاق و شعر را تعهدی فرهنگی می‌دانست. آیین بزرگداشت وی، با حضور جمعی از اصحاب فرهنگ و ادب در تالار خاقانی خانه فرهنگ تبریز برگزار شد.